Psychologia Społeczna

Z niekłamanym niepokojem obserwuję postępującą erozję fundamentów, na których opierała się nasza cywilizacja. Cnoty takie jak ambicja, dążenie do wielkości i skromność w ocenie własnych dokonań, zdają się odchodzić do lamusa, niczym przebrzmiałe arie w operze zdominowanej przez kakofonię banału. W ich miejsce wkracza nowe, przerażające zjawisko, które ochrzciłem mianem Syndromu Euforycznego Banału (SEB). Jest to stan, w którym najbardziej prozaiczne czynności, takie jak przygotowanie kanapki czy wyniesienie śmieci, urastają do rangi heroicznych czynów, godnych publicznego aplauzu i cyfrowych laurów. Czyżbyśmy jako społeczeństwo zatracili już zdolność odróżniania prawdziwego osiągnięcia od zwykłej, codziennej egzystencji?

Obserwujemy dziś zjawisko dalece bardziej niepokojące niż inflacja czy kryzys klimatyczny – cichą pandemię, która toczy tkankę społeczną od wewnątrz, zatruwając fundamenty ludzkiej autonomii i godności. Mowa o Syndromie Nieproszonego Mesjasza (SNM), pladze samozwańczych zbawicieli, którzy w każdym westchnieniu bliźniego doszukują się wołania o pomoc, na które odpowiadają z furią i zapałem godnym neofity. Czy ktokolwiek jeszcze pamięta o świętym prawie do samodzielnego popełniania błędów i wyciągania z nich wniosków?

Oto bowiem zwykła, codzienna interakcja międzyludzka przekształciła się w pole minowe, gdzie jedno zdanie o zmęczeniu czy drobnym problemie uruchamia lawinę „dobrych rad”, „sprawdzonych sposobów” i „jedynych słusznych rozwiązań”. Twój sąsiad staje się ekspertem od twoich finansów, koleżanka z pracy – inkwizytorem twoich wyborów żywieniowych, a wuj na rodzinnym obiedzie – prorokiem twojej kariery zawodowej. Każdy z nich dzierży w dłoni płonący kaganek oświecenia, gotów siłą nawracać cię na swoją wersję prawdy, nie bacząc na to, że twoja dusza wcale nie błądzi w ciemnościach.

Obserwując współczesną tkankę społeczną, nie sposób oprzeć się wrażeniu, że obcujemy z nową, niepokojącą formą ekshibicjonizmu emocjonalnego. Oto relacja międzyludzka, niegdyś domena sacrum, intymna przestrzeń pielęgnowana w ciszy i dyskrecji, zostaje brutalnie wyrwana ze swego sanktuarium i rzucona na pożarcie cyfrowej gawiedzi. Badacze z Międzywydziałowego Instytutu Etyki Praktycznej i Godności Osobowej (MIEPIGO) alarmują, iż mamy do czynienia z nową jednostką nozologiczną – Syndromem Szklanej Klatki (SSK).

Współczesna cywilizacja, chwiejąca się w posadach pod naporem moralnego relatywizmu, stanęła w obliczu nowego, podstępnego zagrożenia. Zjawisko, dotychczas trywializowane w popkulturze pod anglosaskim mianem „friendzone”, zostało przez czołowych badaczy z Międzywydziałowego Instytutu Etyki Relacyjnej im. Świętego Walentego w Gnieźnie sklasyfikowane jako groźna jednostka nozologiczna: Syndrom Otchłani Platonicznej (SOP). To nie jest, szanowni Państwo, niewinna odmowa. To świadomy akt erozyjny wymierzony w fundamenty prokreacji i stabilności społecznej.